Upadłość konsumencka na nowych zasadach

Ogłoszenie upadłości to dla wielu osób jedyna szansa na uwolnienie się od długów i rozpoczęcie życia od nowa. Poniżej przedstawiamy Państwu najważniejsze zmiany w ustawie Prawo upadłościowe, które weszły w życie 24 marca 2020 r.

Jedną z najważniejszych zmian jest uchylenie przepisu art. 4914 ustawy Prawo upadłościowe, który nakładał na Sąd obowiązek badania przesłanek stanowiących dotychczas podstawę do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Dotychczas w sytuacji, gdy dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa bądź uprzednio nie wystąpił w terminie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości gospodarczej – Sąd oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Oddłużenie będzie możliwe dla osób, które doprowadziły do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyły jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, jednakże ustalony dla nich plan spłaty nie będzie mógł być krótszy niż 3 lata i nie dłuższy niż 7 lat. Oddłużenia nie uzyskają natomiast osoby, które doprowadziły do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyły jej stopień celowo, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań.

Na gruncie nowych przepisów Sąd może ustalić plan spłaty wierzycieli lub umorzyć zobowiązania dłużnika bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Umorzenie zobowiązań może nastąpić wówczas, gdy oczywiste jest, że upadły nie będzie w stanie spłacić zadłużenia. Przyczyną może być np. stan zdrowia lub skomplikowana, trudna sytuacja osobista.

W przypadku, gdy sytuacja dłużnika nie będzie miała charakteru trwałego, np. z uwagi na status osoby bezrobotnej, Sąd będzie mógł zastosować instytucję warunkowego umorzenia zobowiązań. Sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie tego planu. Jeżeli Sąd uzna, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli i ustali plan spłaty wierzycieli.

Istotną zmianą jest to, iż na gruncie nowych przepisów postępowanie upadłościowe może toczyć się w jednym z trzech trybów:

1. uproszczonym – zwiększona rola syndyka, bez przygotowywania odrębnego planu podziału środków uzyskanych z likwidacji masy upadłości, bez przygotowywania odrębnej listy wierzytelności, rezygnacja z udziału sędziego komisarza;

2. rozbudowanym – stosowany wtedy, gdy zaistnieją określone przesłanki m.in. jeżeli jest to uzasadnione znacznym rozmiarem majątku dłużnika, znaczną liczbą wierzycieli lub innymi uzasadnionymi przesłankami, co do zwiększonego stopnia skomplikowania postępowania. W tym trybie stosowane są przepisy o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy;

3. układowym – dłużnik będzie mógł zawrzeć ze swoimi wierzycielami układ, który będzie regulował sposób i warunki spłaty zobowiązań przez dłużnika.

Niestety nie wszystkie wprowadzone zmiany są korzystne dla dłużnika. Może się bowiem okazać, iż pomimo ogłoszenia przez sąd upadłości konsumenckiej, jeżeli w dalszym toku postępowania Sąd dojdzie do przekonania, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań albo w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, to wówczas w praktyce upadły nie uzyska finalnego oddłużenia. Przed taką sytuacją dłużnika może jednak uchronić zastosowanie względów słuszności bądź względów humanitarnych.

Pozostałe istotne zmiany to:

• obowiązek podania we wniosku dodatkowych informacji takich jak m.in. NIP – jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku
• zgłoszenia wierzytelności bezpośrednio do syndyka;
• w przypadku zlicytowania majątku dłużnika, w skład którego wchodzi nieruchomość, z pieniędzy ze sprzedaży mieszkania lub domu dłużnik otrzyma równowartość przeciętnego czynszu za okres od roku do dwóch lat;
• możliwość wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości także przez wierzyciela

W niniejszym artykule przedstawiono zarys zmian w ustawie Prawo upadłościowe, które określane są mianem przełomowych. Przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości należy szczegółowo zapoznać się ze wszystkimi zmianami bądź zasięgnąć porady specjalisty.